Perła wśród antyfon

Niezmiennie mnie zachwyca trzecia antyfona z dzisiejszych (i jutrzejszych) nieszporów: Rubum quem viderat Moyses incombustum, conservatam agnovimus tuam laudabilem virginitatem. Dei Genetrix, intercede pro nobis. Gorejący krzew, który widział Mojżesz, jest obrazem dziewictwa Matki Bożej: poczęła i zrodziła Syna, pozostając nienaruszoną, tak jak krzew pozostał nietknięty przez Boski ogień.

Stałeś się człowiekiem pewnie i po to, aby móc pogłaskać osiołka albo powąchać dziką miętę.

Tak sobie myślę, więcej łask doświadczyłem chyba w moim życiu w związku z Narodzeniem Pańskim niż z Wielkanocą.

 

ὁ κόσμος παράγεται

Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie. Jeśli ktoś miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca. Wszystko bowiem, co jest na świecie, a więc: pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia, pochodzi nie od  Ojca, lecz od świata. Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten trwa na wieki (1 J 2:15-17).

Te słowa z dzisiejszej liturgii wiele lat temu mocno mnie uderzyły, zapisałem je sobie w pamiętniku, chyba nawet po grecku. Świat przemija, i jakże na miejscu jest ta myśl teraz, gdy kończy się rok kalendarzowy (bo w Kościele od miesiąca mamy już nowy rok!). ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα (1 J 2:17). Czy jestem gotowy na wypełnianie woli Bożej?

Reklama

Jedna z warszawskich parafii tak się reklamuje na święta Bożego Narodzenia: 24 grudnia 24.00 Uroczysta Pasterka (Anna Maria Jopek, Olga Kalicka, Dariusz Kowalski). Zawsze myślałem, że Pasterka, jak zresztą i każda msza, to spotkanie z Jezusem w Eucharystii, że to On jest najważniejszy. Tymczasem okazuje się, że teraz msza bywa okazją do aktorskich występów, że to oni, nie Pan Jezus, mają przyciągać.

To jest już trochę bezczeszczenie mszy.

Tantae Incarnationis mysterium

Tak wielka uroczystość, z oktawą, a księża używają tylko II modlitwy eucharystycznej. Szkoda.

Z listu od Christophera: I’ve been preaching on Tolkien’s ‘On Fairy Stories’ recently. Good response so far. Posłuchałbym chętnie takich nauk, zamiast kazań i listów biskupich o kard. Wyszyńskim.

Z narodzenia Pana dzień dziś wesoły

Obyśmy wszyscy rozradowali się w tym dniu, jak do tego wzywał w nocnej modlitwie czytań św. Leon Wielki. Oby Bóg dał nam wszystkim radość z przyjścia Chrystusa. O to się módlmy z pokorą.

Narodził się Zapowiedziany

Wszystkim życzę wesołego Bożego Narodzenia i spotkania z Odkupicielem, 

który dla nas stał się człowiekiem!

Nadszedł czas

Wypełniły się dni Maryi, aby porodziła swego pierworodnego Syna: tak powinna dziś brzmieć antyfona do pieśni Zachariasza. Niestety, polski przekład jest błędny, bo łacińskie ut tłumaczy, jakby to było et. A przecież wciąż jeszcze czekamy na Narodzenie, które nastąpi w nocy.

Tym razem łacina przegrywa

Dzisiejszą antyfonę do pieśni Zachariasza wolę w wersji polskiej niż w grzechoczącym podwójnym passivum, kanciastym łacińskim oryginale: Oto wypełniło się wszystko, co anioł powiedział o Dziewicy Maryi. Niech nam okaże miłosierdzie Słowo, które stało się ciałem. Niech się narodzi i w moim sercu: Domine, non sum dignus...

Piernik się udał, wyszły dwie foremki, mniejsza i większa. Trzeba tylko polukrować.

Wszyscy gadają o Wiedźminie i nowych Gwiezdnych wojnach, a mnie to jest zupełnie obojętne.

Przywróć mi, Panie, z dawnych lat...

*  *  *

Post zimowy

Dziś ostatni z Suchych Dni zimowych, ostatni dzień postu na uświęcenie zimy i przebłagania za jesień.

Qui sedes super Cherubim, appare coram Ephraim, Beniamin, et Manasse.
℣. Excita, Domine, potentiam tuam et veni: ut salvos facias nos.

Tajemnica Zwiastowania

Moment, w którym Maryja przyjmuje wolę Bożą i staje się Matką Bożą.

Z modlitwy w ciągu dnia

Wyczekuję Twojego Słowa (Ps 119:114),  Słowa, które stało się ciałem i przyjdzie do nas w tajemnicy Bożego Narodzenia.

Twe nietknięte dziewictwo

Dzisiejsza Ewangelia (Mt 1:18-24) mówi o dziewiczym poczęciu Jezusa przez Maryję. Za dwa tygodnie, w oktawę Bożego Narodzenia, będziemy wysławiać to dziewictwo pięknymi antyfonami, przyrównując je do krzewu gorejącego.

Bogarodzico, wstawiaj się za nami!

Szkoda, że w naszych kościołach nie ma zwyczaju wieczorów adwentowych pieśni. Są takie piękne. 

Usłysz płacz stworzenia swego,
Daj doczekać uciesznego
Narodzenia Syna Twego.

Natarczywość

Z pewną natarczywością brzmi już dzisiaj Wezwanie: Prope est iam Dominus: venite, adoremus! Już jest blisko, już nadchodzi. Czy jestem gotowy, aby wyjść Mu na spotkanie? Ciągną się za mną pogorzeliska i ziemie jałowe...

Wiernie i wytrwale

Dzisiejsza kolekta mówi, że wiernie i wytrwale czekamy na Boże Narodzenie*). Niech Pan nas w tym wspomaga swoją niezwyciężoną mocą.

Wreszcie w kazaniu usłyszałem, że Jan Chrzciciel w więzieniu nie zwątpił w Chrystusa, ale wysłał swoich uczniów ze względu na nich samych, żeby poznali Tego, za którym mają pójść. Był to więc jego gest prorocki.

Jakoś nie chce mi się przygotowywać piernika na święta. Pewnie się ostatecznie zmobilizuję, tylko czy to wystarczy, żeby ciasto dobrze wyszło?

__________________________

*) Polski przekład to zagubił, dając z jaką wiarą oczekujemy.

Gęstwina Krzyża

Św. Jan od Krzyża, patron dzisiejszy, pisał:

Ach, gdyby raz zrozumiano, że nie można dojść do gęstwiny różnorodnych mądrości i bogactw Bożych inną drogą, jak tylko przez gęstwinę wszelkiego rodzaju cierpień! W tym więc powinno być pragnienie i pociecha duszy. Im bowiem większej pragnie mądrości od Boga, tym bardziej powinna wpierw pragnąć cierpienia, by przez nie wejść w gęstwinę Krzyża.

Trudne się wydają te słowa, kiedy myślimy już o Bożym Narodzeniu, ale przecież Ten, który narodził się w Betlejem jest Tym samym, który umarł na krzyżu, aby zmartwychwstać.

Oczy twoje patrzeć będą na twego Mistrza (Iz 30:20)

Tak mi się skojarzył ten cytat z tą ikoną. A dziś wspomnienie cichej i pięknej św. Łucji, niech wstawia się za nami.

Virgo beata fortiter ferens omnia,
nec mori recusans pro gloria,
pro nobis pie Deum exora,
     Ut tandem in aula
     exsultemus ætherea,
     pace perpetua;
Atque tecum, virgo
gloriosa, collaudemus
Dominum in gloria. (sekwencja z mszału Sarum)

Bo rosa Twoja jest rosą światłości (Iz 26:19)

To cytat z dzisiejszego czytania. Piękny jest ten obraz świetlistej rosy, światła jako cieczy. Kojarzy mi się z Drzewami Valinoru.

Błysk

Hetyci z kolei, podczas pewnych rytuałów odprawianych co dwa lata przy świętym kamieniu, organizowali zawody zapaśnicze oraz biegi (M.L. West, Wschodnie oblicze Helikonu).

Kilka tysięcy lat temu ktoś przygotowywał się do zawodów, ktoś to przeżywał, ktoś cieszył się zwycięstwem, ktoś czuł gorycz porażki. Ale historia nam tego nie jest w stanie pokazać, tych zwykłych ludzi w ich codzienności. 

Taki błysk przeszłości w tym zdaniu z książki Westa.

W tym świętym czasie oczekiwania

Psalm z dzisiejszego nocnego oficjum (Ps 37[36]) dwa razy mówi: Exspecta Dominum. Czyli: Wyglądaj Pana, oczekuj Go. Szczególne to słowa w Adwencie, kiedy sobie uświadamiamy, że życie chrześcijanina jest oczekiwaniem Paruzji, i kiedy czekamy z radością na Boże Narodzenie. Czeka(j)my na podwójne przyjście Pana.

Mam żal

W normalnym świecie dziś jest Niepokalane Poczęcie Maryi Panny. Polscy biskupi postawili jednak na nienormalność i całkowite lekceważenie nauki Vaticanum II.

Wbrew pozorom

Pierwsza część Adwentu także przygotowuje do obchodu Narodzenia Pańskiego. Dowody? Oto kilka: Czytania jutrzni na dni powszednie mówią o pierwszym przyjściu Pana i oczekiwaniu na nie. Antyfony do pieśni z Ewangelii w 1. niedzielę i 1. poniedziałek Adwentu mówią o Zwiastowaniu. O Zwiastowaniu mówią też antyfony modlitwy w ciągu dnia przez cały Adwent. Antyfona do Magnificat w 1. czwartek Adwentu mówi o Maryi słowami Elżbiety, żony Zachariasza. Antyfona do Magnificat w 3. wtorek Adwentu mówi o poczęciu Jezusa mocą Ducha Świętego. Kolekty 2. poniedziałku i 2. wtorku Adwentu mówią wyraźnie o oczekiwaniu na narodzenie Zbawiciela. Modlitwa po Komunii w 1. środę Adwentu (powtarzana potem jeszcze kilkakrotnie w inne dni) prosi o przygotowanie nas ad festa ventura, na przychodzące święta.

Tak więc i pierwsza część Adwentu, oprócz myśli o Paruzji, niesie w sobie myśli także o pierwszym Przyjściu Pana i przygotowuje do jego pamiątki.

Średniowieczne mikołajki

12-wieczna, angielska modlitwa do dzisiejszego patrona, św. Mikołaja:

Sainte Nicholaes, Godes druð,
tymbre us faire scone hus;
At þi burth, at þi bare
Sainte Nicholaes, bring vs wel þare.

Św. Mikołaju, przyjacielu Boga, zbuduj dla nas piękny, jasny dom; przy twych narodzinach, przy twym pogrzebie, św. Mikołaju, zaprowadź nas tam bezpiecznie.
 

Tu można posłuchać jej wykonania, razem z dwoma innymi modlitwami św. Godrika z Finchale (+1170).

Na ile jestem klasyczny

Na bardzo niewiele. Zupełnie mnie nie interesuje Tukidydes, Arystofanes i Demostenes mogą dla mnie nie istnieć, z Platona i Cycerona wszystko właściwie zapomniałem. Pociąga mnie z literatury greckiej tylko Homer, Hezjod i liryka archaiczna, a z łacińskiej Wergiliusz (jakże przecież różny od Homera!) i Cezar (ze względu na Brytanię).

Za moich czasów Homer był ukoronowaniem studiów, czytało się go na seminarium na ostatnim roku, a potem zdawało na egzaminie magisterskim.

Adwentowa walka

Żyjąc w świecie, musimy walczyć o Adwent, bo  świat wokół nas jest już bożonarodzeniowy. Wystawy świąteczne w sklepach, w radiu puszczają kolędy, reklamy telewizyjne namawiają do kupowania prezentów i pokazują już wigilijną wieczerzę przy choince... Świat nie żyje liturgią. Musimy walczyć, aby nie stracić Adwentu, aby go rzeczywiście przeżyć jako przygotowanie do Narodzenia Pańskiego, które jest dopiero 25 grudnia. Wszystko ma czas swój, jak pisał Kohelet.

Adwentowe myślenie

Właściwie przez cały rok powinno nam towarzyszyć adwentowe myślenie, bo nieustannie czekamy na Powtórne Przyjście Pana, i codziennie w samym środku mszy to wyznajemy: Oczekujemy Twego przyjścia w chwale.

Przybliżył się dzień

Minął kolejny rok, zaczynamy nowy, jak zawsze, Adwentem. Po raz kolejny noc się posunęła, a przybliżył się dzień (Rz 13:12), bo każdy rok przybliża nas do dnia ostatniego: i naszego osobistego życia, i w perspektywie całego świata. Dzień naszej śmierci i spotkania z Panem, dzień Sądu Ostatecznego są coraz bliżej. Dlatego modlimy się dziś i w brewiarzu, i w mszy: Okaż nam, Panie, łaskę swoją, i daj nam swoje zbawienie (Ps 85:8).

Nie zgadzam się z opinią, że Adwent nie jest czasem pokuty i umartwienia. Owszem, nie znika w nim radosne 'alleluja', ale znika Chwała na wysokości, szaty są fioletowe, i rozbrzmiewają w liturgii wezwania Jana Chrzciciela do pokuty i przygotowania drogi Pańskiej. Hymn jutrzni pierwszej części Adwentu mówi o łzach, z jakimi mamy się modlić o przebaczenie. Tak więc oprócz radości jest w Adwencie miejsce i na pokutę, o czym trzeba pamiętać.

Szczęśliwego nowego roku!