W drodze na mszę (1. niedziela Wielkiego Postu)

Pius Parsch zachęcał, aby w drodze na mszę modlić się słowami antyfony na wejście, wczuwać się, przy jej pomocy, w charakter mszy, okresu liturgicznego lub święta. W Wielkim Poście, kiedy Kościół zachęca do ożywienia tradycji procesji stacyjnych przed mszą, można spróbować przygotowywać się do mszy, po drodze do kościoła, słowami otwierającej ją antyfony.

Będzie Mnie wzywał, a Ja go wysłucham; wybawię go i wsławię, obdarzę go długim życiem (cf. Ps 91 [90]:15-16).

Tymi słowami zaczyna się w mszale msza 1. niedzieli Wielkiego Postu. Rzadko je słyszymy, bo zwykle na rozpoczęcie mszy śpiewana jest jakaś – nie zawsze dobrze dobrana – pieśń nabożna*), i czasami tylko kapłan głośno odczyta te psalmiczne wersety, tworzące antyfonę na wejście.

Tymczasem psalm 91. jest właściwie psalmem własnym Wielkiego Postu, nie tylko tej pierwszej niedzieli. To psalm o Bożej opiece. Pojawia się codziennie w łacińskiej liturgii godzin, w responsorium jutrzni (polska wersja brewiarza tego nie zachowała): Ipse liberabit me de laqueo venantium, et a verbo maligno, czyli: On sam wybawi mnie z sidła myśliwych, i od złośliwego słowa (cf. Ps 91 [90]:3). Codziennie w tym czasie pokuty i utrapienia duchowego Kościół przypomina sobie te słowa psalmisty i powierza się opiece Bożej.

W liturgii 1. niedzieli Wielkiego Postu psalm 91. pojawia się nie tylko w antyfonie na wejście, ale i w antyfonie na Komunię: Pan cię okryje swoimi skrzydłami, i pod Jego piórami zachowasz ufność (cf. Ps 91 [90]:4). Pradawny obraz skrzydlatego Boga, jak z Mezopotamii lub Egiptu. W ogóle ten psalm przechowuje bardzo dawne i poetyckie obrazy, kiedy wspomina o smoku i lwie, żmii i bazyliszku, po których deptać będą strzeżeni przez Boga. 

Co więcej, ten psalm związany jest też z Ewangelią tej niedzieli, opowiadającą o kuszeniu Jezusa, aczkolwiek powołuje się nań... szatan-kusiciel, kiedy cytuje te słowa: Aniołom swoim rozkaże o tobie i na rękach będą cię nosić, abyś nie uderzył o kamień twej stopy (Mt 4:6; Ps 91 [90]:11-12). W ten sposób szatan próbuje skłonić Jezusa do rzucenia się w dół z dachu świątyni i wystawienia na próbę Bożej Opatrzności.

W chrześcijańskiej starożytności ułożono do tego psalmu taką modlitwę: Zbaw nas, błagamy, ucieczko nasz, Boże nasz, gdyż pod Twymi skrzydłami zachowujemy ufność; wybaw nas, błagamy, z sidła myśliwych i spraw, aby daleko od namiotu naszej duszy był bicz [nieszczęścia] (kolekty psalmów, series Africana).
_______________________________________
*) Akurat antyfona 1. niedzieli Wielkiego Postu jest dostępna w formie nabożnej pieśni: jest to ostatnia zwrotka przekładu psalmu 91. pióra Jana Kochanowskiego; pierwsze zwrotki bywają śpiewane w kościołach jako pieśń Kto się w opiekę. Ostatnia zwrotka, którą można by zaśpiewać jako pieśń na wejście w 1. niedzielę Wielkiego Postu, brzmi tak (nieco uwspółcześniłem ortografię):

Głos jego u Mnie nie będzie wzgardzony,
Ja z nim w przygodzie; ode Mnie obrony
niech pewien będzie, pewien i zacności,
i lat sędziwych, i mej życzliwości!