Dzień patrona, między innymi, Szkocji

Ale też szczególnego patrona Kościoła wschodniego, z jego więc liturgii poniższe teksty zostały wzięte:

Andrzeju, pierwszy powołany wśród Apostołów,
i bracie pierwszego spośród uczniów,
wstawiaj się do Władcy wszechświata,
aby udzielił światu pokoju,
a duszom naszym okazał wielkie swe miłosierdzie.

Chwalmy Andrzeja, zwiastuna Bożego,
imię jego oznacza męstwo;
jest pierwszym powołanym wśród uczniów Zbawiciela
i bratem Piotra.
Jak niegdyś do swego brata, tak woła on dziś do nas:
Chodźcie, bo znaleźliśmy Tego, którego świat pragnie!

Krok za krokiem

Ostatnie dni Adwentu wprowadzają już w Boże Narodzenie, ostatnie dni Wielkiego Postu – w Wielkanoc, ostatnie dni Okresu wielkanocnego są już ukierunkowane na Zesłanie Ducha Świętego. Tak samo ostatnie dni okresu zwykłego wprowadzają już w Adwent, w jego oczekiwanie. Pełno w nich myśli o końcu, o prześladowaniu, o sądzie, o przyjściu Pana. Liturgia łagodnie przechodzi z jednego czasu w drugi, kolejne uderzenia wiosła przenoszą nas z zieleni w fiolet.

Ten ostatni tydzień roku to nie tylko Dies irae, ale i pieśń Sybilli, o której już kiedyś pisałem.

Iudicii signum: tellus sudore madescet.
E caelo rex adveniet per saecla futurus,
scilicet in carne praesens ut iudicet orbem.
Iudicii signum: tellus sudore madescet.
Unde Deum cernent incredulus atque fidelis
celsum cum sanctis aevi iam termino in ipso.
Iudicii signum: tellus sudore madescet.
Sic animae cum carne aderunt, quas iudicat ipse,
cum iacet incultus densis in vepribus orbis.
Iudicii signum: tellus sudore madescet.

Wszystko tajne jawnym będzie

Powraca do nas, w roku stałych obrotach, Dies irae, a z nim myśli o Sądzie. Tak w swej Regule pisał św. Benedykt o pokornym mnichu:

(...) zawsze niech ma spuszczoną głowę i oczy skierowane ku ziemi. Czuje się bowiem w każdej chwili winnym grzechów swoich i uważa, że już staje przed straszliwym Sądem. (Reguła, 7,63-64).

Chociaż to teraz niemodne, o Sądzie zapomnieć się nie da: tak jak miłosierdzie, jest on częścią Ewangelii. Wszyscy kiedyś przed nim staniemy, i hymny ostatniego tygodnia roku o tym z całą grozą przypominają; przypomniała i Ewangelia wczorajsza (Mt 25:31-46). Nieskończone jest miłosierdzie Boże: taka sama jest Jego sprawiedliwość.

I oddzieli jednych od drugich (Mt 25:32)

Akwinata o miłości nieprzyjaciół

Przysłał mi to jeden z dawnych uczniów, br. Mikołaj (dominikanin, oczywiście). Chodzi o to, jak mamy być zdolni do miłości nieprzyjaciół. Zacytuję Mikołaja:

Studiując Tomasza bardzo mi się spodobało jego wyjaśnienie, jak możliwa jest miłość nieprzyjaciół. Dążenie do Boga jest miłością, a przyjaźń jest miłością, więc z Bogiem się przyjaźnię (por J 15,15). A skoro się przyjaźnię, a kocha się tych, których przyjaciel kocha, więc skoro Bóg kocha nieprzyjaciół, to ja też jestem zdolny, by ich kochać.

Prawie do końca

Lancelot i Ginewra nawrócili się i porzucili grzeszne życie dopiero po śmierci Artura, czyli wtedy, kiedy właściwie mogliby być razem bez żadnych już przeszkód. Ciekawa reakcja na śmierć króla. Dopiero wtedy zobaczyli, jakie jest ich życie i co ich czeka.

Pamięć

Wspomnij, dziewico Cecylio, żem nawiedził grób twój w Rzymie, i wspomóż mnie twoimi modlitwami dzisiaj.

I sekwencja z rytu Sarum:

Exsultemus in hac die festiva,
recolentes Domini magnalia,
in sanctis qui operatur maxima;
qui inter sua potentiæ mira
in virginum est maximus gloria. (...)

Ex hac virginea sorte claruit Cæcilia,
cujus hodie celebramus solemnia;
splendens inter alias:
ut lucifer inter minores stellas,
virgo beata fortiter ferens omnia,
nec mori recusans pro gloria,
pro nobis pie Deum exora,
ut tandem in aula
exsultemus ætherea,
pace perpetua;
atque tecum, virgo
gloriosa, collaudemus
Dominum in gloria.

Na Ofiarowanie Najświętszej Maryi

Ofiarowanie to ostatnie święto Maryi w roku, ciche i skromne, a przez to bardzo piękne.

Virgo singularis,

inter omnes mitis,

nos culpis solutos

mites fac et castos.

Obyśmy byli i z winy wyzwoleni, i na wzór Maryi Dziewicy pokorni, łagodni i delikatni (wobec innych), i czystego serca.

Oto słowo Pańskie...

Ewangelia odczytana w wersji bardzo skróconej, za to zamiast kazania długi list papieża Franciszka o Dniu Ubogich.

Sent from my tablet. We are Borg. You will be assimilated.

Nie sądzę

Nie, nie sądzę, abym wybrał się do kina na kolejny film z serii Gwiezdnych wojen. Zupełnie mnie nie ciągnie. Przebudzenia Mocy zupełnie nie pamiętam, no, może poza sceną śmierci Hana Solo. Imion młodych bohaterów zupełnie nie kojarzę. Może poszedłbym na The Last Jedi ze względu na Carrie Fisher, grającą Leię Organa, może... Coś jak hołd dla tej aktorki. Ale nie wiem, czy to wystarczy, aby mnie wyciągnąć do kina. To po prostu nie są już moje Gwiezdne wojny.

Ten, który szybko (przy)chodzi

Bo jak błyskawica, gdy zabłyśnie, świeci od jednego krańca widnokręgu aż do drugiego, tak będzie z Synem Człowieczym w dniu Jego (Łk 17:24).

Przyjdzie nagle, przyjdzie niespodziewanie,
któż z nas przed Jego przyjściem się ostanie? Kyrie, eleison.
Przyjdzie Sędzia jak błyskawica,
wstydem grzechów goreć będą ludzkie lica. Kyrie, eleison.

Przyjdzie tak nagle, tak szybko, kto Go zdoła zatrzymać? Komentując Pieśń nad pieśniami św. Ambroży przypomina, że Oblubieniec przychodzi i odchodzi, nie w naszej mocy zatrzymać Go na zawsze przy sobie. Przypomniały mi się te słowa, gdy w dzisiejszej Ewangelii czytam o porównaniu Chrystusa do błyskawicy.

A dziś wspomnienia i Maryi, Matki miłosierdzia (Ostrobramskiej), i św. Małgorzaty Szkockiej, i św. Gertrudy.

Terminy

Do urologa nie ma wolnych terminów do końca czerwca. Co z tego, że za tydzień robimy tomografię, przez pół roku nikt tego badania nie oceni, nie postawi na jego podstawie diagnozy.

Do okulisty terminy takie same. A miało być lepiej, bez kolejek... Gdzie ta dobra zmiana?

Sent from my tablet. We are Borg. You will be assimilated.

Hymn, którego przekład wczoraj podawałem

Hymn do dzisiejszej Ewangelii

Tak naprawdę, to hymn z poniedziałków II i IV tygodnia (w łacińskiej Liturgii Godzin, w polskiej go nie ma), ale bardzo odpowiedni do dzisiejszej Ewangelii o dziesięciu pannach. Znał go, jeśli się nie mylę, już Cezary z Arles. Sobór Watykański II na nowo przywrócił ten hymn liturgii.

Już noc dosięgła swej połowy:
jak Ewangelia zapowiada,
Pan młody przyjdzie o północy,
On stwórcą jest królestwa niebios.

Dziewice święte biegną śpiesznie,
by spotkać Tego, co przychodzi:
w ich dłoniach lampy jaśniejące,
ich serca pełne są radości.

Lecz głupie panny pozostały,
ich lampy zgasły w mrokach nocy;
pukają w bramę, lecz na próżno:
zamknięty już królewski pałac.

Czuwajmy przeto zawsze trzeźwi,
niech dusze jasnym blaskiem płoną,
niech godnym każdy z nas się stanie,
by spotkać Pana, kiedy przyjdzie.

Haftowane berylami

El Greco, Św. Marcin i żebrak

Cieszę się, że moje imieniny wypadają w dzień św. Marcina z Tours (prawosławni mówią, zdaje się, Marcina Turowskiego). Antyfony w brewiarzu jak klejnoty, hymny jak bogato haftowane tkaniny. Własne, nie z tekstów wspólnych – niewielu świętych tak ma. Hymn nieszporów, nota bene, przez stulecia podkradano św. Marcinowi, i używano go w dni świętych wyznawców. 

Martinus Abrahae sinu laetus excipitur, Martinus pauper et modicus caelum dives ingreditur, alleluia. (ant. z jutrzni)

Pisałem pieśni o różnych świętych, ale o swoim patronie dopiero dziś napisałem: 

Ref. Święty Marcinie, opiekunie możny, wstawiaj się za nami.

1. Ty, coś w żebraku Chrystusa ujrzał,
płaszczem Go swoim okryłeś,
daj naśladować twą świętą miłość
i Pana w bliźnich dostrzegać.

2. Ty za Chrystusem poszedłeś Królem
i Jemu tylko służyłeś,
daj nam wiernymi być zawsze Panu,
twoją modlitwą nas wspomóż.

PS A beryle... No cóż, łatwo zgadnąć, dlaczego je wybrałem.

* * *

Jezu, ufam Tobie –

w Twoim ręku są moje losy.

Jezu, ufam Tobie –

wybaw mnie w Twym miłosierdziu.
Jezu, ufam Tobie –

Do posłuchania

Miesiąc się robi arturiański, więc w temacie: La Nef, Perceval. La quête du Graal, i fragmenty do posłuchania.

Psalmy eucharystyczne

Początek trzeciego tygodnia to w liturgii godzin psalmy eucharystyczne, mówiące mniej lub bardziej bezpośrednio o sakramencie Eucharystii, mówiące, to znaczy: zapowiadające go, lub dające się do niego odnieść.

W I nieszporach trzeciej niedzieli psałterza jest psalm 116, a w nim słowa: Podniosę kielich zbawienia i wezwę imienia Pana (...) Tobie złożę ofiarę pochwalną i wezwę imienia Pana (Ps 116 [115]:13.17). W II nieszporach tej niedzieli śpiewamy w psalmie 111: Upamiętnił swoje cuda, pokarm daje swoim czcicielom, wiecznie pamięta o swoim przymierzu (Ps 111 [110]:4-5). Wreszcie, w modlitwie czytań poniedziałku trzeciego tygodnia jest psalm 50: Złóż Bogu ofiarę uwielbienia (...) Kto składa ofiarę uwielbienia, oddaje Mi chwałę (Ps 50 [49]:14.23).

Już nie ma tamtych kap...

Po 23 latach przerwy poszedłem na procesję w Dzień Zaduszny. Procesja w parafii jest od zawsze, po krużgankach kościoła chodzi. Kiedyś prowadził ją kapłan w fioletowej kapie, teraz tylko w stule. Kiedyś modlitwy były wobec rytuału, przy każdej z czterech stacji za poszczególne stany wiernych, teraz raczej bez ładu i składu, ot, tak po prostu za zmarłych. Kiedyś idąc między stacjami śpiewało się: Dobry Jezu, a nasz Panie, daj im wieczne spoczywanie, teraz koronkę do Miłosierdzia Bożego, i to nie całą, tylko cztery części. Nie wątpię, że wszystko to zrobiono z należytą gorliwością, ale jednak brakuje mi tamtych procesji, z ministranckich dni...

Dziś zaczęli na latarniach zawieszać bożonarodzeniowe ozdoby. Niezłe tempo ma to miasto...

Kazania bywają czasami tak bardzo irytujące, z brakami teologicznymi albo jakimiś widzimisię głoszącego je księdza... Czy konieczna jest uwaga, że należy patrzeć na wystawiony Najświętszy Sakrament, bo spuszczanie wzroku świadczy, że mamy nieczyste sumienie? Monstrancja podświetlona żarówką z tyłu nie zachęca do patrzenia na Hostię.

Z innej sekwencji

Czyli modlitwa na dzisiaj, za wszystkich wiernych zmarłych:

Mors stupebit et natura,
cum resurget creatura,
iudicanti responsura.

Lacrimosa dies illa,
qua resurget ex favilla,
iudicandus homo reus;
huic ergo parce, Deus.
Pie Iesu Domine,
dona eis requiem. Amen.

Ten dzień przypomina nam też o naszej śmierci i o sądzie Bożym. Wszyscy powstaniemy z martwych na sąd.

Ze średniowiecznej Anglii

Sekwencja z rytu Sarum (czyli rytu Kościoła w Salisbury, najpopularniejszego w przedreformacyjnej Anglii) na uroczystość Wszystkich Świętych:

   Christo inclyto candida
nostra canant melodia agmina,
   Laudes omnibus dantia
sanctis per hæc sacrata festalia.

   Mariam primum vox sonet nostra,
per quam nobis vitæ sunt data præmia;
   Regina, quæ es mater et casta,
solve nostra per Filium peccamina.

   Angelorum concio sacra,
et archangelorum turma inclyta,
   Nostra diluant jam peccata,
præstando supera cœli gaudia.

   Tu, propheta, præco, lucerna,
atque plusquam propheta,
   In lucida nos pone via,
mundans nostra corpora.

   Apostolorum princeps
omnium, atque cuncta
juncta caterva,
   Jam corrobora vera,
quæsumus, in doctrina
plebis pectora.

   Stephane gloriose,
rutilans in corona,
sanctorumque martyrum turma inclyta,
   Fortia date corda,
corpora æque firma,
sacra ut hostem vincant rite spicula.

   Martine inclyte,
præsulumque omnis caterva,
   Suscipe nunc pia,
modo nostra clemens precata.

   Regina virginum præmaxima,
tu mater incorrupta,
virgo et gravida,
   Sacrata Domino et castitas,
nostras serva animas,
mundaque corpora.

   Monachorum veneranda suffragia
Omniumque sanctorum contubernia,
   Per precata assidua
nostra gubernent tempora,
   Nosque ducant ad superna
polorum vera gaudia;
   Subjungant pium agmina amen redempta.

Wzywa się w niej wstawiennictwa świętych: najpierw Matki Boskiej, potem aniołów, św. Jana Chrzciciela, Apostołów na czele ze św. Piotrem, męczenników z pierwszym pośród nich św. Szczepanem, św. Marcina z Tours jako pierwszego wyznawcę wraz ze świętymi biskupami, następnie raz jeszcze Matkę Boską, Królową dziewic wraz z dziewicami, i świętych mnichów. Układ podobny do tego, jaki mamy w hymnie jutrzni 1. listopada. Ciekawym melodii tej sekwencji.

A tu inna muzyka na dzisiaj, też z Anglii: renesansowa melodia do antyfony na wejście z mszy 1. listopada w kompozycji Williama Byrda.

Strasznie to oklepane, kiedy w kazaniach mówią, że dziś wszyscy mamy imieniny.