Pośród staroangielskich imion możemy znaleźć takie, które zaczynają się od ēan: Eanred, Eanbald, Eangyth, Eanfrith, Eanbercht, Eansige... O ile drugi element w tych imionach jest z reguły dosyć łatwy do zrozumienia, o tyle ēan pozostaje tajemnicą. Można wprawdzie zajrzeć do różnych słowników staroangielskiego i znaleźć słowa, od których, zdawałoby się, ta część imienia pochodzi: ēa, rzeka; ēanian, wydawać na świat jagnięta; ēan, jagnię. Można nawet zastanawiać się, czy ēan pochodzi od ān, jeden. Ale czy ktoś nazwałby dziecko 'poradą baranka', albo 'pokojem [przynoszonym przez] baranka', czy wreszcie 'zwycięstwem baranka'? 'Zwycięstwo nad rzeką' jeszcze mogłoby być, ale co z 'poradą rzeki'? 'Jeden' zdaje się być dobrym rozwiązaniem, mielibyśmy coś jak 'jedność w radzie' czy 'wyjątkowo [jedynie] dzielny', ale ēa nie może powstać z ān.
Wiadomo, że staroangielska dwugłoska ēa pochodzi od germańskiego au, i tu może tkwić rozwiązanie zagadki. W gockim jest rzeczownik awiliuþ, dzięki, dziękczynienie; zawarte w nim awi pochodzi z rdzenia oznaczającego pomoc, życzliwość, bycie miłym dla kogoś. Winfred Lehmann w Gothic Etymological Dictionary sugeruje, że praindoeuropejskie *aw- dało germańskie *auna-, i ta właśnie cząstka występuje w imionach, jak np. staroislandzkie Aunmundr, staroangielske Eanmund czy starosaksońskie Onmund.
Wydaje się, że to najlepsze wyjaśnienie owego ēa w staroangielskich imionach. I tu muszę dodać, że jestem bardzo wdzięczny anglosaksonistom z listy dyskusyjnej, którzy pomogli mi w szukaniu rozwiązania dla tej zagadki.
--
Among Old English personal names are some starting with ēan: Eanred, Eanbald, Eangyth, Eanfrith, Eanbercht, Eansige... Whereas meaning of the second element in such names is usually quite obvious, ēan remains a mystery. Of course, if you look into an Old English dictionary, you'll find several words that seem to fit: ēa, water, river; ēanian, to bring forth young lambs (hence 'modern' English yean); ēan, lamb; you can even start thinking if ān, one, would do. Yet – could one name his child 'lamb's advice' or lamb's peace', or, even more, 'lamb's victory'? 'River-victory' perhaps would do but what about 'river's advice'? Ān would fit with meaning, we'd get something like 'unity in advising' or 'uniquely bold' – but ēa would hardly come from ān.
We do know that Old English diphtong ēa is from Germanic au, and this can help us with our riddle. There is a Gothic noun awiliuþ, thanks, and awi element is from root meaning 'to help, to be favourable'. In his Gothic Etymological Dictionary Winfred Lehmann suggests that Proto-Indoeuropean *aw- gave Germanic *auna- which can be traced in personal names like Old Icelandic Aunmundr, Old English Eanmund or Old Saxon Onmund.
So far, it seems to be the best explanation of the ēa element in Old English names mentioned above. And – last but not least – I must add that I wouldn't get to this conclusion without generous help of fellow Anglo-Saxonists. Many thanks to you all!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz