Dobrze powiedział, pisze Beda o aniele, który zwiastował pasterzom narodzenie Chrystusa, dobrze powiedział: dzisiaj (hodie < hoc die) się narodził, a nie: tej nocy (hac nocte). W niebiańskiej światłości ukazał się ten, który zwiastował czuwającym w nocy pasterzom nowonarodzony Dzień, ten mianowicie Dzień, o którym psalmista proroczo śpiewał: Dobrze głoście dzień z dnia – Jego zbawienie. I dalej wyjaśnia Beda: Pan Jezus jest dniem z dnia. To, oczywiście, nawiązanie do Credo, w którym nasz Pan nazwany jest lumen de lumine, światłem ze światła, jako że łacińskie lumen może oznaczać także światło dnia i sam dzień, a także do hymnu św. Ambrożego Splendor paternae gloriae, w którym Chrystus jest i dniem, i jutrzenką nazwany.
Beda cytuje w swej homilii psalm 95:2, ale w dziwnej nieco wersji. W angielskich psałterzach (do 10. wieku) znajdujemy różne wersje: annuntiate diem de die; bene nuntiate de die in diem; annuntiate de die in diem... Teoretycznie zależy to od wersji psałterza: rzymskiej lub gallikańskiej, a te z kolei zależą od wieku, z którego dany psałterz pochodzi (czyli sprzed reformy czy po reformie). Niestety, porównawcze wydanie wszystkich psałterzy z tamtej epoki, które opracowywał Ph. Pulsiano, kończy się na psalmie 50, z powodu śmierci profesora. Trudno zatem dokładnie sprawdzić i ustalić wersje. Beda z kolei pisze: Bene nuntiate diem ex die; ta wersja zdaje się być dosłownym tłumaczeniem z Septuaginty (εὐαγγελίζεσθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας), i powinna też być w rzymskiej wersji psałterza, gdyż takiej używano w czasach Bedy w liturgii. W tych wydaniach angielskich psałterzy, zawierających rzymską wersję psałterza, do których udało mi się dotrzeć, jest: Bene nuntiate de die in diem, aczkolwiek zastrzec trzeba, że są to krytyczne wydania nie samego tekstu łacińskiego, ale staroangielskich glos do niego. Annuntiate diem de die zdaje się być wersją gallikańską, której w czasach Bedy raczej nie używano w Anglii w liturgii. Ale w niektórych manuskryptach, już niekoniecznie angielskich, z wersją gallikańską, jest de die in diem. I bądź tu mądry! Najsensowniej byłoby przyjąć, że Beda podaje wersję najwierniejszą LXX, do której musiał mieć dostęp (a wiemy też, że dobrze znał grekę). Pozostaje jednak pytanie: Jak dokładnie śpiewali ten psalm mnisi w Jarrow? Diem de die? De die in diem? Diem ex die?
Beda cytuje w swej homilii psalm 95:2, ale w dziwnej nieco wersji. W angielskich psałterzach (do 10. wieku) znajdujemy różne wersje: annuntiate diem de die; bene nuntiate de die in diem; annuntiate de die in diem... Teoretycznie zależy to od wersji psałterza: rzymskiej lub gallikańskiej, a te z kolei zależą od wieku, z którego dany psałterz pochodzi (czyli sprzed reformy czy po reformie). Niestety, porównawcze wydanie wszystkich psałterzy z tamtej epoki, które opracowywał Ph. Pulsiano, kończy się na psalmie 50, z powodu śmierci profesora. Trudno zatem dokładnie sprawdzić i ustalić wersje. Beda z kolei pisze: Bene nuntiate diem ex die; ta wersja zdaje się być dosłownym tłumaczeniem z Septuaginty (εὐαγγελίζεσθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας), i powinna też być w rzymskiej wersji psałterza, gdyż takiej używano w czasach Bedy w liturgii. W tych wydaniach angielskich psałterzy, zawierających rzymską wersję psałterza, do których udało mi się dotrzeć, jest: Bene nuntiate de die in diem, aczkolwiek zastrzec trzeba, że są to krytyczne wydania nie samego tekstu łacińskiego, ale staroangielskich glos do niego. Annuntiate diem de die zdaje się być wersją gallikańską, której w czasach Bedy raczej nie używano w Anglii w liturgii. Ale w niektórych manuskryptach, już niekoniecznie angielskich, z wersją gallikańską, jest de die in diem. I bądź tu mądry! Najsensowniej byłoby przyjąć, że Beda podaje wersję najwierniejszą LXX, do której musiał mieć dostęp (a wiemy też, że dobrze znał grekę). Pozostaje jednak pytanie: Jak dokładnie śpiewali ten psalm mnisi w Jarrow? Diem de die? De die in diem? Diem ex die?
Beda Venerabilis
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz